Fem skrivefeil du vil unngå

Inspirert av diverse nettdebattar og avisinnlegg, har eg i dag laga mitt eige oversyn over nokre skrivefeil du kan vera på vakt mot. Eg har rangert dei i tilfeldig rekkjefølgje.

Det er ikkje tvil om at språk engasjerer og skrivefeil irriterer. Men berre når du veit kva som er rett. Norsk, som dei fleste andre språk, er vanskeleg. Her er nokre tips om vanlege skrivefeil og korleis du kan unngå dei.

Bilete av to gipshjarter oppå ei oppslegen bok, eit raudt jordbær på ei oppslegen ordbok, eit nake tre ute.
Tid for rettskriving
  1. Blanda bruken av «også» og «og så». Nei, du kan ikkje nytta dei om eit anna. Ja, det er ein skilnad på dei. Desse kjem i same kategorien som «altfor» og «alt for», som du finn eit innlegg om her.

Ein hugseregel her er at «også» kan bytast ut med «òg». Du nyttar det når du skal forklara at noko er i tillegg til. Til dømes: «Veslebroren ville også vera med». Eit anna døme er: «Også Are likte musikken», dersom du skal byta ut med «òg» her, må du endra ordstillinga til «Are likte musikken òg».

«Og så», derimot, brukar du når du meiner «deretter skjedde dette». Dersom du til dømes skriv «Og så likte Are musikken», føreset det at noko skjedde i førekant som gjer at Are liker musikken no. Han gjorde det ikkje før.

Dersom du legg desse hugsereglane på minnet, vil det hjelpa deg når du er i tvil om kva uttrykk du skal velja.

 

  1. Feilstaving av ord.
    1. Døme på ord det er vanleg å stava feil er: blant (blandt), potensial (potensiale), uttrykk (utrykk), dessverre (desverre), sjeldan (skjeldan), interessant (interesant), nysgjerrig (nyskjerrig), om lag (omlag), an (ann), original (orginal), vondt (vont), misforstå (missforstå), arbeidsam (arbeidssam), areal (areale), parentes (parantes),osv.

    Lista er lang. For ordens skuld: Rett stavemåte står først, feil står i parentes.

     

  1. Blanding av uttrykka «ovanfor» og «overfor».
    1. Dersom nokon til dømes sit på ein stol på hi sida av bordet og stirer deg inn i augo – då sit vedkomande «overfor» deg.

    Dersom same person reint fysisk sit over deg, i eit tre eller liknande, sit vedkomande «ovanfor» deg. Politiet kan stå «overfor» ei sak, du kan bli beden om å svara på spørsmåla «ovanfor» i boka.

    Når noko bokstavleg tala er over noko anna eller er nemnt tidlegare i ein tekst, nyttar du «ovanfor». Når noko er ved sidan av, framfor eller i høve til noko, nyttar du «overfor».

 

  1. Å skriva titlar og overskrifter etter engelske skrivereglar – stor bokstav i kvart ord. Døme på dette er «Det Kvite Hus», som på norsk skal skrivast «Det kvite hus» (berre stor bokstav i det første ordet), «Den Store Dagen» (Den store dagen), osv.

 

  1. Diverse ordelingar: Fårikål (ikkje får-i-kål), sommarferie (ikkje sommar ferie), norsklærar (ikkje norsk lærar, med mindre du snakkar om ein lærar som er norsk), fiskestang (ikkje fiske stang, med mindre du skal fiska ei stang), osv.

 

Det var ei lita liste over vanlege grammatiske feil ein kan gjera. Det er mange fleire, så det kan henda du har andre forslag. Då er det berre å skriva ein kommentar under her. Dersom du likte og hadde nytte av innlegget, er det flott om du trykkjer på like- eller deleknappen under. Elles ynskjer eg deg ein strålande dag!

Me snakkast!

 

Klem,

Rønnaug

Fjord og fjell

Dagens innlegg handlar om gåing. Eller nesten. Det handlar om kva eg plar å gjera når eg skal kopla av. Som frilansar som jobbar med tekst og omsetjing, kan dagane mine (og til tider nettene) verta veldig stillesitjande. Difor er eg glad i å koma meg ut i naturen og gå på tur. Helst ein gong om dagen.

Når det er mogleg føretrekkjer eg som regel å koma meg til fjells. Å vera i aktivitet skal også påverka kreativitet og hjerneaktivitet positivt, så det er mange grunnar til å koma seg opp av stolen og ut.

Under ser du nokre bilete som illustrerer kvifor eg likar det så godt. Særleg i fjellet er det ei eiga ro.

Bilete 1: Sti i ein granskog, bilete 2: Sti på fjellet, bilete 3:Eit tjern, bilete 4: Eit fjellvatn (Halsavatnet)
Desse bileta er tekne frå og på veg frå Nuken i Sogndalsdalen. Det er ein topp som vert mykje besøkt både av meg og andre i området.
Bilete 1: Skålatornet, bilete 2: Sti i steinrøys, bilete 3: Utsikt over ein dal og eit vatn, bilete 4: Høge toppar og ein dal med eit vatn i botnen.
Bilete frå tur til Skåla i Nordfjord og frå Tylderingen og Togga i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Vatn i botnen av ein dal, bilete 2: Utsikt over eit vatn/innsjø og mange telt, bilete 3: Utsikt over fjell og dalar, bilete 4: Sola bryt gjennom skydekket og ned på fjorden, som ligg mellom fjell.
Bilete frå Togga i Sogndalsdalen, frå Gjendesheim under fjellfilmfestivalen, utsikt frå Besshøe og utsikt over fjorden frå Kaupangerholten.
Bilete 1: Trang dal i haustfargar, bilete 2: Fjelltopp med snø og skoddehav under, bilete 3: Naust ved eit frose fjellvatn og bilete 4: Ei dame som sit framfor eit stup der ein kan sjå ei bygd under.
Bilete frå Frudalen i Sogndalsdalen, over skoddehavet på Nuken, ved Halsavatnet (begge Sogndalsdalen) og frå Bøttejuvet, der ein kan sjå ned til Årdal.
Bilete 1: EIn hund som ser nedover ein fjellsti, bilete 2: Deltakarar som står og snakkar på ein fjelltopp, utsyn over ei bygd, bilete 3: Eit fjellvatn ein sommars dag.
Med hund på veg til Molden frå Marifjøra, frå motbakkeløpet Klondyke Opp på Voss og frå fjellvatnet Kyrauga i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Fjell med fjord i botnen i haustfargar, bilete 2: Blå himmel og skyer speglar seg i eit fjellvatn.
Utsikt frå vegen opp til Molden frå Mollandsmarki og ein idyllisk sommardag ved Holmavatnet i Sogndalsdalen.
Bilete 1: Ei raud hytte på ei steinrøys, bada i dei siste solstålane for dagen, bilete 2: Ein fjellrygg i solnedgang, bilete 3: Solnedgang.
Frå turisthytta på Fannaråken. Solnedgang.

Om du har lyst til å sjå bileta i litt større format, er det berre å trykkja på dei. Neste gong skal eg skriva meir, men for no tenkte eg at bileta skulle få tala for seg sjølve.

Dersom du likte innlegget, er det supert om du trykkjer på like- eller dele-knappen under. Eller legg att ein kommentar. Kanskje du har andre tips til korleis ein kan kopla av etter ein stillesitjande arbeidsdag?

Me snakkast!

Klem,
Rønnaug

«Fornuft og følelse»

Eg kunne ikkje unngå å nytta tittelen til ei av favorittbøkene mine i dette innlegget. Me skal snakka om overtydingsteknikkar og denne gongen skal me sjå nærare på kjensledelen. I retorikken snakkar me om etos, patos og logos. Dersom du skal overtyda nokon om noko må desse tre vera på plass. Eg har tidlegare skrive innlegg om etos og logos, og i dag skal me konsentrera oss om patos.

Patos?

Når du har overtydd tilhengjaren om at du er ein truverdig person (etos) og om at saka du kjempar for ikkje er heilt på jordet (logos), er det på tide å få tilhøyraren til å forstå kvifor du kjempar for akkurat denne saka. Du må få kontakt med kjenslene til dei du snakkar til. Elles vil du ikkje klara å engasjera tilhøyrarene til å gjera det du ber dei om – dei vert likegyldige til resultatet, og det vil du sjølvsagt unngå.

Bilete av fotballbana under kamp mellom Sogndal og Haugesund.
Sogndal – Haugesund: Eg har vore på fotballkamp!

Patos og fotball

Patos vert ofte rekna synonymt med lidenskap. For å illustrera dette skal eg ta dykk med ein tur på Fosshaugane Campus, der eg var på laurdag. Sogndal spelte denne gongen mot Haugesund, og det var ein typisk skjebnekamp. Sogndal måtte vinna denne kampen for å ha sjansen til å halda seg i toppdivisjonen neste år.

Bakgrunnen for publikum var altså slik at alle visste kva som stod på spel. Det var inga logisk tvil om at saka (kampen) var viktig. Fotballaget til Sogndal har jo også naturleg truverd i denne samanhengen. Spørsmålet var om dei greidde å skapa engasjement og lidenskap. Dei var avhengige av at publikum brydde seg om utfallet i saka (kampen).

Slik er det også med deg

Slik er det i alle samanhengar der du prøver å overtyda nokon om eitkvart du brenn for. Dersom du vil at folk skal handla på ein særskilt måte, må du skapa engasjement – du må få dei til å bry seg! Måten du gjer dette på, er å appellera til kjenslene deira. Poenget er at dei skal kjenna seg att i problemstillinga du legg fram for dei. Dei skal kjenna glede, sinne, frykt osv. Dei skal kjenna noko her og no – slik at dei ynskjer å handla no.

Dette kan du oppnå ved å velja ord som understrekar stemninga eller kjensla du er ute etter å vekkja, ved bruk av ironi, metaforar eller samanlikningar. Dersom du fortel ei personleg historie med detaljerte skildringar, kan det hjelpa tilhøyraren med å identifisera seg med deg og med saka du legg fram.

I ein munnleg situasjon viser du dei med framferda di og tonefallet at dette er noko du brenn for. Du vil skapa lite engasjement dersom du brukar eit monotont stemmeleie og står heilt i ro. Responsen du er ute etter er som regel ei konkret handling.

Heia Sogndal

Attende på Fosshaugane, var den konkrete handlinga laget ville oppnå heia-rop og klapping frå publikum. Positiv energi til spelarane. Korleis skulle dei få til dette? Dei måtte først og fremst visa at dei likte seg på bana. At det var viktig for dei å gjera ein god jobb og at det var viktig for dei å halda seg i toppdivisjonen til neste år. At dei var villige til å kjempa for plassen.

Det var moro å vera på kamp denne dagen. Sjølv for meg, som er under middels interessert i fotball og som manglar ein del grunnleggjande kunnskap om sjølve spelet. Du kunne sjå at spelarane likte å spela fotball og at dei gjorde sitt aller beste der ute. Greidde dei å engasjera publikum?

Vel, dei siste tre-fire minuttane, frå dei 90 minuttane var spelte til tilleggstida var ute, stod heile stadion og klappa for laget. Me følte ei lita stund det same som dei følte.

Heilt til slutt

For å skapa denne typen engasjement må du altså få folk til å engasjera seg for utfallet i saka du snakkar om. Det gjer du ved å kommunisera med kjenslene deira. Få dei til å føla det same som det du føler. Det er patos. Lukka til!

Takk for at du er innom bloggen min og les innlegget mitt! Målet mitt er å skriva innlegg som er nyttige og underhaldande for andre – dersom du tykkjer eg lukkast med det, er det fint om du trykkjer på like- eller deleknappen under. Du kan også leggja att ein kommentar – både om du likar det eg skriv eller om du har nokre nyttige tips til meg.

Me snakkast!

 

Klem,

Rønnaug