Kategoriarkiv: Språk

Ord du ikkje visste at du trong: neveklask

Det er litt merkelege tider me lever i nett no, så eg tenkte det var på sin plass å løfta fram eit litt merkeleg ord når eg no stikk hovudet fram att etter ei laang pause.

Det er mogleg dette ordet ikkje er heilt ukjent for andre, men eg oppdaga det første gongen som omsetjing i eit tv-program. Eg hugsar ikkje kva programmet heitte, men det var opprinneleg på engelsk, og den som hadde teksta det, hadde valt å omsetja «high five» til «neveklask». Eg ELSKA det. Tykte det var noko av det artigaste eg hadde høyrt på lenge.

Bilete av tre neveklask.

Yrkjesskade

Grunnen til at eg vart så oppglødd er nok delvis på grunn av at eg alltid har vore litt nerdete når det gjeld ord, og delvis på grunn av at eg jobbar som omsetjar. Det fell seg naturleg at eg legg merke til kva val andre gjer når det kjem til norsken. Ironisk nok, med tanke på at eg har utdanna meg med hovudvekt på engelsk, brenn eg veldig for at me skal bruka norske ord på norsk.

Kampen i heimen

Av den grunn har eg innførd neveklask som eit daglegdags ord heime hjå oss. Noko som nok hadde fungert dersom eg hadde drive eit diktatur. Diverre kjem den frie viljen inn og øydelegg heile innføringa mi. Det har nemleg ikkje heilt slege an i heimen enno, sjølv om eg stadig prøver. Kvar gong det kan vera naturleg med ei lita feiring, gaular eg av full hals «NEVEKLASK!» med labben klar.

På grunn av tidene me no er inne i, skal eg ikkje oppmoda deg til eit klassisk neveklask, men her er eit virtuelt eit frå meg til deg! Gjer deg nytte av ordet neveklask du òg!

Heilt til slutt

Tusen takk for at du var innom bloggen min i dag! Eg set stor pris på det. Dersom du likte innlegget, eller er nøgd med å høyra frå meg att, vert eg veldig glad dersom du trykkjer på like- eller deleknappen under her, eller legg att ein kommentar til meg. Elles ynskjer eg deg ein strålande dag vidare!

Me snakkast!

Klem frå Rønnaug

Episk…?

Landskapsbilete av eit fjellvatn.
Halsavatnet

«Kva meiner du at eg skal gjera?» Spørjande auge rommar eit litt desperat blikk. Dette er ein situasjon eg finn meg sjølv i relativt ofte.

Folk spør meg om råd. Og eg deler ut råd. I aust og vest. Eg gjev det eg trur er det beste rådet i den situasjonen det gjeld. Dersom nokon spør «Skal eg stå ned den skråninga på rullebrett, sjølv om det er femten år sidan sist eg prøvde meg på noko slikt?», så svarar eg «Nei».

Betrevitar?

Ikkje ein kjeft høyrer på meg. Dei lyttar til det eg har å seia, og så bestemmer dei seg for å velja ei anna løysing. Alltid. Og det endar med at vedkomande går på trynet. Alltid. (Dette er sjølvsagt ei sanning med modifikasjonar, men det er eg som fortel historia, så difor går me for alltid!).

Når dei så har landa på nasen, kjem dei attende og klagar si naud. Då ser eg sjølvsagt på dei med eit blikk fullt av medkjensle og seier uttrykkslaust: «Uff, så dumt. Hadde det berre vore nokon som kunne ha fortalt deg det på førehand…»

Og då kjem det : «Eg veit at du sa det, men dersom det hadde gått bra, ville det ha vore episk!», seier vedkomande med stjerner i augo.

Norsk-engelsk

Episk? No kan eg nok engelsk til at eg forstår at det dei meiner å seia er: «Det ville ha vore storslagent!». Men eg kan også tilstrekkjeleg norsk til at eg veit at det dei eigentleg seier er: «Det ville ha vore forteljande!».

Bakgrunnen for ordet episk er epos. Episk dikting er ein av dei tre hovudsjangrane innan litteraturen: episk, lyrisk og dramatisk dikting. Det er altså snakk om «forteljande dikting».

Det kan vera greitt å tenkja på neste gong du har lyst til å skildra noko som episk. Er det eigentleg forteljande eg meiner no?

Heilt til slutt

Tusen takk for at du var innom bloggen min i dag! Eg set stor pris på det. Dersom du likte innlegget, eller lærte noko nytt, vert eg veldig glad dersom du trykkjer på like- eller deleknappen under her, eller legg att ein kommentar til meg. Elles ynskjer eg deg ein strålande dag vidare!

Me snakkast!

Klem frå Rønnaug

Dritsekk

«Dritsekk» er eit daglegdags uttrykk for dei fleste av oss. Det er eit veldig enkelt ord å gripa til i mange situasjonar, det rommar så mangt.

Det er eit uttrykk med såpass mange tydingar at det er vanskeleg å forklara akkurat kva som ligg i det. Likevel føler mesteparten av oss at me veit slik om lag kva det tyder. Ein ting er sikkert – det er i alle fall aldri positivt.

Eit durabeleg våpen

Me nyttar, som sagt, dritsekk i ulike situasjonar. Kor alvorleg me meiner det varierer også i grad, men visste du at opphavet til uttrykket er historisk og mykje meir bokstavleg enn du kanskje var klar over?

Ein dritsekk var frå gamalt av eit mektig våpen. Ein stor sekk vart fylt med ulike typar avføring, små dyrelik og andre «godsaker», deretter vart sekken lagt på katapulten (ei kastemaskin) og skoten over murar og inn til fienden, der han eksploderte. Etterpå var det berre å venta til sjukdom og smitte spreidde seg blant fiendefolket. Kjemiske våpen er altså ikkje noko nytt menneska har funne på.

Bilete av ein «hundepose».
Dritsekk i ny form

I ny form

I seinare tider har det dukka opp ei ny form for dritsekk. Dei er svarte, små og vert lagt ut overalt, verkar det til. Hundeigarar er ofte flinke til å bruka dei, men det verkar ikkje som at alle har forstått at å få hundeskiten inn i posen berre er halve arbeidet. I staden for å ta med seg posen til ei bosbøtte, heng dei dei opp i eit tilfeldig tre dei passerer, eller legg dei frå seg attmed stien på fjellturen, eller legg dei på trammen til andre folk.

I våre dagar er det nok ikkje smittefaren som er den verste trusselen. Det er nok heller plasten me pakkar det inn i. For ville, og beitande, dyr er det farleg å eta plasten, men ein slik liten pose ser veldig fristande ut når dei kjem over han. Noko me alle kan tenkja på når me ser ein slik «dritsekk» ute i naturen.

Heilt til slutt

Det er ei god stund sidan førre innlegg no, så tusen takk for at du tok turen innom i dag! Eg set stor pris på det. Dersom du lærte noko nytt eller berre likte innlegget, vert eg veldig glad dersom du trykkjer på like- eller deleknappen.

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

 

Bøying av substantiv – inkjekjønn

Det er på tide med eit nytt grammatikkinnlegg på bloggen. For ei tid attende skreiv eg nokre innlegg om bøying av substantiv (du finn koplingane til dei nede på sida). I dag skal me ta føre oss bøying av inkjekjønnsord.

Som eg har sagt tidlegare finst det fire former ein kan bøya eit substantiv i – eintal – ubunden/ubestemd, eintal – bunden/bestemd, fleirtal – ubunden/ubestemd og fleirtal – bunden/bestemd.

Bilete av eit tre i eit vinterlandskap.
Eit tre … eit fjell …

Bøyinga av inkjekjønnsord er ikkje like komplisert som bøying av han- og hokjønnssubstantiv, men det er likevel nokre ting å hugsa på.

Dei vanlege

Eit inkjekjønnsord skal vanlegvis bøyast på denne måten:

Eint., ubun.                 Eint., bun.                   Fl.t., ubun.                   Fl.t., bun.

hus                                huset                          hus                                  husa

eple                               eplet                          eple                                epla

Det som kan vera verdt å leggja merke til er fleirtal i ubunden form, der me i inkjekjønnsord ikkje får noka ending. Me skal altså ikkje putta på nokon r i fleirtal der. Elles er bøyinga ganske rett fram.

Dei jamstelte

Dette er dei inkjekjønnsorda som har fleire variantar av korleis du kan bøya dei.

Eint., ubun.                 Eint., bun.                   Fl.t., ubun.                   Fl.t., bun.

auga                              auga                         augo                             augo

auge                             auget                         auge                             auga

øyra                             øyra                          øyro                             øyro

øyre                              øyret                         øyre                             øyra

hjarta                        hjarta                         hjarto                          hjarto

hjarte                        hjartet                        hjarte                          hjarta

Her ser me at det er litt meir å passa på, men det er heldigvis ikkje så mange av desse substantiva, så her er det eigentleg berre å pugga. Me ser at kva type ending du vel i eintal ubunden form styrer korleis du skal bøya det vidare. Her hender det rett som det er at eg syndar sjølv, men eg skal prøva å skjerpa meg.

Dei framande

Framandord har for vane å oppføra seg litt annleis enn dei vanlege substantiva.

Eint., ubun.                 Eint., bun.                   Fl.t., ubun.                   Fl.t., bun.

museum                      museet                       museum                       musea

studium                       studiet                       studium                        studia

Her ser me at ordet mister -um-endinga si i dei bundne formene.

Personleg tykkjer eg at bøying av substantiv tidvis kan vera vanskeleg, men det hjelper å friska opp i reglane innimellom.

Heilt til slutt

Takk for at du tok turen innom bloggen min i dag! Eg set stor pris på det! Dersom du tykte innlegget var nyttig, vert eg veldig glad om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller om du legg att ein kommentar til meg. Elles ynskjer eg deg ein god dag vidare.

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Bøying av hokjønnssubstantiv

Bøying av substantiv – hankjønn

Nestekjærleik og korleis me oppfører oss

Det er den siste dagen i 2015, og det er på tide med litt tankeverksemd rundt året som har gått. 

2015 har vore eit år med opp- og nedturar for dei fleste, som alle år. Flyktningekrisa har gjort at me i Noreg har måtta sett litt på verdisynet vårt og kanskje gjort oss nokre tankar om kva me har å vera takksame for i landet vårt.

Bilete av juletrepynt.
Godt nytt år!

Den nærmaste?

Ordet eg har lyst til å sjå nærare på i dette innlegget er nestekjærleik. Det er samansett av orda neste og kjærleik. Den første delen av ordet er nytta mest i religiøs samanheng, og me finn det i Bibelen, der det tyder medmenneske. Det er omsett får det latinske proximus, som tyder «den nærmaste».

Den andre delen av ordet er kjærleik. I Noreg skil me tradisjonelt sett mellom elskhug og kjærleik. Elskhug er eit meir innskrenka omgrep enn kjærleik, og ein kan seia at kjærleik er meir oppofrande og mindre egoistisk enn elskhug.

Kva får me så når me set desse to orda saman? I følgje Wikipedia er nestekjærleik «omsorg for andre menneske og det å kjenne seg ansvarleg for velferda til alle medmenneske utan omsyn til religion, kjønn, politisk standpunkt eller andre særpreg.»

Køkultur og julebord

Grunnen til at eg kom til å tenkja på dette temaet no når me går inn i det nye året, er at jul og nyttår kjem rett etter julebordsesongen. Tida då mange menneske møtest i sosiale lag, og diverre tida då me ikkje alltid viser oss frå vår beste side.

Før jul var eg ein tur ute på byen, og måtte følgjeleg stå i kø for å koma inn på utestadane. I den eine køen, vart eg vitne til eit opptrinn som omhandla både køkultur og folkeskikk. Eg og følgjet mitt kom litt seint, og måtte difor stilla oss i ein nesten stilleståande kø. Me stod og snakka oss imellom, medan køen framfor oss minka. Ikkje fordi nokon slapp inn på utestaden, men fordi dei føre oss ikkje gadd å stå i kø meir, og forlet han ein etter ein. Brått vart me ståande bak ein gjeng med ungdomar som hadde oppdaga ein eldre kar dei meinte sneik i køen. No er det godt mogleg at han gjorde det, men akkurat på dette tidspunktet var me dei einaste i køen bak dei, og me hadde definitivt kome etter han.

Ungdomane var derimot ikkje så opptekne av fakta, som dei var av å vera irettesetjande og moraliserande (om enn på ein grovkjefta måte). Dei kjefta fyren ut for at han sneik og ikkje kunne oppføra seg. Tenk på alle dei bak han som måtte svi for at han ikkje kunne stå i kø. Me prøvde litt forsiktig å ymta frampå om at det gjekk fint, sidan me hadde kome etter han, og var dei einaste som stod der. Men dette var sint, norsk,  ganske stor og ganske full ungdom, så me heldt oss litt i bakgrunnen. Dessutan var dei meir interesserte i prinsippet enn i det som hadde skjedd. Han burde gå og stilla seg bak alle som hadde kome etter han som ei symbolsk botgjering for syndene sine. Til slutt greidde dei å kjefta den eldre mannen ut av køen.

Moral og dobbeltmoral

Er det ikkje fint at den høgmoralske parten vann fram? Me trøysta oss med det, sidan me ikkje hadde hatt mot til å gripa skikkeleg inn i opptrinnet. Det som skjedde etterpå var derimot eit slag i trynet for moralismen. Då dukka det nemleg opp to jenter som kjende ungdomane, og dei vart tekne rett inn i køen framfor oss. Me pikka dei forsiktig på skuldra og lurde på om dette eigentleg var ok, med tanke på prinsipp og allting. Me fekk oss ei overhaling sidan dette var noko heilt anna. Mannen hadde snike heilt på eiga hand, medan dei hadde «teke opp plass» til jentene. Det enda med at me putla oss ut av køen og til neste uteplasskø me også.

Nestekjærleik

Moralen? Tja, dersom du har lyst til å mobba folk ut av ein kø, er det kanskje mest fruktbart å konsentrera seg om dei som står framfor deg i køen?

Moral kan vera ein skummel ting, i alle fall i julebordsesongen. Me kan heller starta det nye året med å tenkja gjennom korleis me vil at andre skal vera mot oss, og prøva å oppføra oss deretter. Det har i alle fall eg tenkt å prøva. Ein vil ikkje alltid lukkast, men det er eit bra mål å ha som utgangspunkt.

Heilt til slutt

Takk for at du tok turen innom bloggen i dag! Eg ynskjer deg eit strålande nytt år! 2016 vert det beste så langt! Dersom du likte innlegget, set eg stor pris på om du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller legg att ein kommentar. Nyt dagen og det komande året!

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

 

 

Lilla advent

Dei fleste av oss har eit forhold til adventen, som er dei fire siste vekene før jula kjem. For meg har desse vekene alltid vore lilla, sjølv no når jula og raudfargen kryp fram i butikkane og heimane i oktober-november allereie. I år har eg gått til innkjøp av ein ny lilla løpar, eg har hengt opp adventskrans og så brukar eg ei lilla veske.

Bilete av ein adventskrans på ei dør.
Advent: Ei lilla tid

Sjølve bakgrunnen

Midt i julestria er det enkelt å mista sjølve årsaka til pyntinga og lysa av syne, men jul og advent er først og fremst ein kristen tradisjon (ja, eg veit at sjølve lysfesten er ein heidensk tradisjon, men i dag skal me sjå på adventen og kristendomen). Ordet «advent» kjem frå det latinske uttrykket «adventus» som tyder tilkomst. Eigentleg er det ein kortversjon av uttrykket «adventus Christi» som tyder «Kristi tilkomst». Me ventar altså på Jesus-barnet.

Lilla og faste

I den norske tradisjonen er første søndag i advent den første dagen i kyrkjeåret, men i andre kyrkjetradisjonar er det andre skikkar og tider som vert rekna som advent.

Grunnen til at lilla er adventsfargen er at det er den liturgiske botsfargen. I mange tradisjonar er nemleg adventen ei bots- og fastetid. For meg personleg vert det lite fasting i denne perioden, og heller ikkje mykje botsarbeid. Det vert i staden overeting og panikkhandling av ynskte og uynskte gjenstandar til folka rundt meg. Likevel pyntar eg opp med lilla. Eg har for så vidt mitt på det reine for fasting og botsarbeid er heller ikkje noko det vert lagt vekt på i den protestantiske tradisjonen generelt.

Bilete av ein solnedgong over eit snøkledd fjell (Sogndalsdalen) og av eit snøkledd fjell som speglar seg i Sognefjorden.
Advent: Ei vakker tid

Ein fin tanke

Bakgrunnen til adventsstaken er litt uklår, men ei myte, som eg tykkjer er fin å tenkja på, seier at ei kvinne starta tradisjonen då ho ville laga ein kalender til ein funksjonshemma son som gledde seg til jul.

Heilt til slutt

Uansett korleis du markerer denne tida før jul, så ynskjer eg deg ei fantastisk førjulstid! Eg vert, som vanleg, glad dersom du trykkjer på like- eller deleknappen under, eller legg att ein kommentar til meg. Eg set stor pris på at du var innom her i dag.

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Kjelde: WIkipedia

 

Ord på m …

Har du nokon gong høyrt om månesjuke? Har du tenkt over kvifor det heiter måndag? Eller månad? Dagens innlegg tek føre seg ordet måne og korleis det har påverka utviklinga av språket vårt. (Veldig forenkla, altså, eg har ikkje tenkt å skriva noka bok om emnet).

Bilete av fullmånen som blant anna speglar seg i Sognefjorden.
Fullmånen den 27. oktober 2015

Som sagt, skal eg ta føre meg ord og språk, altså etymologien til ordet måne, og litt om avleiingar frå det. Månen er den einaste naturlege satelitten som går rundt jorda vår. Ordet me nyttar i dag stammar frå det norrøne ordet máni. Me måler tida vår etter månesyklusen. Ein månad er om lag like lang som ein månesyklus. Det faste uttrykket «i ny og ne» viser til månefasane. Så lenge månen veks, er han i ny-fasen, medan han står i ne-fasen når han minkar og vert mindre. Uttrykket tyder «av og til».

Måndagar og annan galskap

Måndag tyder eigentleg «månedag», og var fram til den 1. januar 1973 rekna som den andre dagen i veka i Noreg. Då vart det bestemt at kalendarsystemet skulle følgja arbeidsveka. Det er rart å tenkja på at det er såpass kort tid sidan søndagen vart flytta frå først til sist i veka her i landet, i mange andre land er søndagen framleis den første dagen i veka. Før eg oppdaga dette, tenkte eg at det var noko veldig rart med amerikanske kalendarar, der søndagen alltid stod først i veka.

Månesjuke er eit ord som i stor grad har gått ut or språket vårt. Det var eit ord som vart nytta om psykiske endringar knytte til månesyklusen som enkelte opplevde. Nyare forsking har hinta om at folk flest søv dårlegare under fullmånen, og at det difor er noko i fenomenet. På engelsk nyttar dei ordet lunacy som kjem av det latinske ordet for måne, nemleg luna.

Varulvar, påske og tidevatn

Mytologiens varulv er eit menneske som skifter ham tre dagar rundt fullmånen, og forvandlar seg då til ein ulv. Dei får ein unaturleg styrke og vert galne. Resten av månaden er dei heilt vanlege menneske.

Det er kanskje ikkje så rart at slike myter har oppstått, når ein tenkjer på kor mykje anna som vert påverka av månen. Kvar fullmåne og nymåne, til dømes, er det springflo og springfjøre. Det vil seia at vatnet er på sitt høgaste og lågaste når månen, sola og jorda står om lag på linje. Dette skjer kvar full- og nymåne.

Nippflo og nippfjøre oppstår ved halvmåne når kreftene til sola og månen på tidevatnet motverkar kvarandre. Då er floa på sitt lågaste og fjøra på sitt høgaste.

Påska vert også fastlagd etter månen. Det er difor ho endrar seg frå år til år. Påskedagen vert feira på den første søndagen etter den første fullmånen etter vårjamdøgn.

Ordet menstruasjon kjem frå det latinske ordet mensis og ordet menisk tyder faktiskt «liten (halv)måne».

Heilt til slutt

Takk for at du har lese bloggen min i dag! Eg håpar du lærte noko du ikkje visste frå før. Kjempeflott om du trykkjer på like- eller deleknappen, eller legg att ein kommentar under her. Elles håpar eg at du får ein flott dag vidare!

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Kjelder: Store norske leksikon, Wikipedia og Norsk etymologisk ordbok av Yann de Caprona.

Til gangs eller gagns og andre ting me seier feil

Det hender det går litt fort i svingane når ein skriv eller seier noko. I alle fall er det slik for meg. Det resulterer i at eg kan koma til å seia ting som ikkje heilt heng på greip.

Språket vårt er oppbygd av ein del faste uttrykk, og berre i innleiinga her brukte eg to stykkje. Når noko «går fort i svingane», vil det seia i overførd tyding at det er snakk om hastverksarbeid. Eg har ikkje teke meg god nok tid til å gjera skikkeleg arbeid. Eg tykkjer ikkje at det alltid er ein negativ ting, tidvis lyt ein gjera ting fort og gale, dersom alternativet er å ikkje gjera det i det heile.

Grep? Greip? Hæ?

At noko ikkje heng på greip, viser til at det ikkje er logisk, det gjev inga meining. Greip er ein reiskap nytta i bondeyrkjet, det liknar litt på ein (høy)gaffel, men har fleire taggar, og vert blant anna brukt til å skufla møk. Det som fell mellom taggane heng ikkje på greip. Om forklaringa di ikkje heng på greip, fell ho, i overførd tyding, mellom taggane for det som gjev meining.

Kammar og generalisering

Å «skjera alle over éin kam» er eit anna mykje nytta fast uttrykk. Dette er det mange som tullar litt med. Er det under kammen? Kva kam er det snakk om?

Det hjelper som regel å ha eit visst oversyn over kva opphavet til sjølve uttrykket er, då gjev det som regel litt meir meining. Som du ser på skrivemåten over, er det snakk om ein kam, som i eintal, ikkje artikkel. Uttrykket stammar frå tida før saksa, og viser til måten barberarane klypte håret til folk. Barberarane hadde truleg mange ulike kammar dei kunne nytta til ulike typar hår og til å etterkoma kundane sine ynskje. Éin einaste kam ville ikkje vera nok til å imøtekoma kvar kunde. Sveisen ville verta feil. I overførd tyding er det snakk om at ein ikkje kan døma alle utifrå dei same prinsippa, eller berre basert på nokre få stereotypar/fordomar. Unngå generalisering med andre ord.

Haustbilete av Sognefjorden, av skog og av fjellvatn.
Frå diverse haustturar i nærområdet her i Sogn.

Ein stol eller to

Eit anna uttrykk som det vert rota mykje med er «å stikka noko under stol». Mange legg til ein artikkel framføre ordet stol her, men då mister uttrykket den overførde meininga si. Med ein gong du legg til ein snakkar du om ein handfast stol og ei spesifikk handling. Dersom du, derimot, snakkar om «å stikka noko under stol» handlar det om å prøva å skjula noko. Me snakkar oftast om at noko er for opplagt til at det kan stikkast under stol. Det er vanskeleg å stikka ei handling under ein fysisk stol, til dømes, så då er det best å droppa artikkelen framføre.

Uttrykket «til gagns» (til nytte) trudde eg lenge at skulle skrivast «til gangs». Eg anar ikkje kvifor, men eg trur ikkje eg er åleine om å surra med dette. Truleg er årsaka berre at orda liknar på kvarandre.

Heilt til slutt

Det er ein jungel av faste uttrykk der ute, og det skal litt til å navigera mellom dei alle. Eg håpar at du hadde litt nytte av, og fann litt glede i, innlegget mitt i dag. Då er det fint om du trykkjer på like- eller deleknappen under. Eg er takksam for at du har teke turen innom bloggen! Ynskjer deg elles ei flott dag vidare!

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

 

Latmannsblogginnlegg

Er det ikkje fantastisk korleis me set saman ord på norsk? I overskrifta mi denne gongen har eg sett saman fire ulike ord til eitt!

Samansette ord er sette saman av fleire sjølvstendige ord til eitt. Som regel har me ikkje bindestrek eller mellomrom mellom dei. Det finst likevel unnatak, desse kallar me særskrivingar og viser til ord/uttrykk som av garde, etter kvart, for så vidt osv…Ord som høyrer i lag, men som likevel ikkje vert skrivne i eitt.

Overskrifta mi viser til at eg i dag har valt å fokusera meir på bileta enn på sjølve teksten.

Bilete av ein fullmåne og nokre andre kveldshimlar.
Gårsdagens supermåne og andre flotte himmelfenomen (om ein ser litt stort på det).

Bilete av diverse blomar, eit fjellvatn og ei gamal løe over Sognefjorden.
Det hender orda ikkje strekkjer til. Naturen er ikkje så verst.

Bilete av ei einsleg molte, eplekake og kaffi og nokre kyr på fjellbeite.
Molter og eple er ein del av seinsommar og haust, kyr også.

Bilete av fjellvatn, hav og solnedgongar.
Ein kan aldri få nok av fjellvatn, hav og solnedgongar, kan ein?

Takk for at du var innom her i dag! Eg vert veldig glad dersom du trykkjer på like- eller deleknappen! Elles ynskjer eg deg ein strålande dag vidare!

Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Eit snes eller ein skokk?

«Kor mange var dei, sa du?»

«Eg anar ikkje, men dei såg ut som ein heil skokk!»

Om lag

Skokk er eit ord som eg ikkje kan hugsa at eg ikkje har nytta. Eg må likevel innrøma at det er blant dei orda som eg har hatt eit «om lag»-samband til. Om lag i den meining at eg berre til ei viss grad har forstått kva det tyder. Eg har tenkt på det som ein flokk. På same måten som hop og horg. Det er snakk om ei røys med folk, dyr eller kva som helst anna, men eg har aldri trudd at ein skokk kan talfestast nøyaktig. Men det går altså an.

Schock

Ordet kjem frå det lågtyske ordet schock, som tyder «seksti». Skokk er ei gamal måleeining, og når det er snakk om ein skokk, er det snakk om seksti stykk. For å gjera det endå meir tydeleg, kan skokk delast opp i tre snes. Snes vil altså seia tjue stykk.

Bilete av eple- og plommetre.
Eg håpar på eit par skokkar med eple og plommer i haust.

Finn ein pinne og træ dei på…

Snes kjem frå det norrøne ordet sneis, som tyder «pinne», og viser til kor mange av noko du kan træ på ein pinne. Eg vil jo tru at dei hadde ei ordning for kva storleik denne pinnen skulle vera av, etter kva som skulle festast på han, men dette har eg ikkje undersøkt nærare.

Tylft

Ein skokk kan også delast inn i fem dusin. Det vil altså seia at eit dusin er tolv stykk. Ti dusin vert kalla eit storhundre (120) og tolv dusin er eit gross (144). Ein kan også byta ut ordet dusin med tylft.

I dagegtala nyttar dei fleste i dag ordet skokk som ein ikkje-talfesta flokk, og eg tvilar på at denne kunnskapen vil føra til at den indre pedanten vaknar i meg sjølv eller andre, og at me neste gong me høyrer ordet skokk, hyver oss rundt og tek ei oppteljing. «Femtifire – femtifem . . . og der er ein til . . . Nei, du, du tek feil! Det der er ikkje ein skokk!»

Heilt til slutt

Tusen takk for at du var innom bloggen min i dag. Dersom du likte det du las, eller kanskje lærte noko nytt, legg gjerne att ein kommentar eller trykk på like- eller deleknappen under.

Elles ynskjer eg deg ein strålande dag vidare! Me snakkast!

Klem,

Rønnaug

Kjelde: Wikipedia